چند نماي زيبا از ميمند

---

---

---

---

تاریخ میمند/ قسمت سوم

نوشته های ریچارد فرای دانشمند آمریکایی به نظریه ای که قبلاً اشاره شد قوت بیشتری می بخشد. وی می نویسد: "...در زمان اشکانیان بخش جنوبی کرمان از آن فارس بود و در مشرق و جنوب آن قبیله های مستقلی به هر سو کوچ می کردند این قبیله ها که هنوز در زمان اشکانیان کاملاً جا نیافته بودند و در اواخر دوره اشکانیان و اوایل دوره ساسانیان نقاط خوش آب و هوا در نواحی کرمان را برای سکونت انتخاب نمودند و هر قبیله ای در محلی استوار شده است، بابک پدر اردشیر فرمانروایی چندین قبیله را داشت و در اواخر سلسله اشکانیان در قسمتی از فارس و کرمان حکم می راند".  اما بر اساس نوشته های آربری هانری ماسه نمی توان تصور کرد که یکی از همین قبایل مذکور بنا به اضطرار در قبور باقی مانده از زمان مهرپرستان سکونت گزیده باشند، زیرا:

• ۱ـ زمان اشکانیان و ساسانیان احتمالاً هنوز آیین مهرپرستی در ایران رواج داشته است.(بر اساس دانسته های قبلی نه نظریه دکتر همایون فرخ)
• ۲ـ در صورتیکه تصور کنیم در اواخر دوره اشکانی و اوایل دوره ساسانی، آیین مهرپرستی در نواحی جنوبی و شرقی کرمان منسوخ شده باشد، به این نتیجه می رسیم که ساکنین این منطقه از فلات ایران آیین زرتشتی داشته اند.

در این صورت علیرغم آنکه مهر در آیین زرتشت از مرتبه خدایی تا در حد یکی از فرشتگان مقرب اهور مزدا و نگهبان عهد و پیمانها تنزیل یافته بود مع هذا هنوز در نزد زرتشتیان مورد پرستش و احترام بود. لذا پیروان مذهب مهرپرستی و آرامگاهها و معابد و پرستش گاههای آنها نیز مصون و محفوظ بوده است. بنابر این به نظر می رسد که ساکنین زنده حجره ها و حفره های درون میمند قبل از ظهور اسلام و استیلای اعراب در میمند ساکن شده باشند. محتمل است در یکی از حملات اعراب برای فتح مناطق کوهستانی غرب کرمان(از راه فارس)، قبیله ای از قبایل کوچ رو برای اختفای خود به شکاف این دره و حجره های نگهداری مردگان پناه برده و در اولین اقدام اجساد مردگان و اشیای آنها را معدوم کرده باشند. از آنجا که در اطراف حجره های یاد شده خاک وجود ندارد تا امکان محفوظ داشتن بقایای اجساد و اشیاء همراه آنها فراهم آید، بقایای مذکور به سرعت در جریان آزاد هوا و تحت تاثیر عوامل جوی محل قرار گرفته و از بین رفته اند. به احتمال زیاد این نظریه به واقعیت نزدیک است زیرا:

• ۱ـ اهالی میمند عموماً دارای موهای قهوه ای و چشمانی روشن هستند و این ویژگی در میان مردانی که ریش بور یا بلوطی دارند با وضوح بیشتری به چشم می خورد.
• ۲ـ در روستای میمند بر خلاف اغلب مناطق کشور آثار هیچ گونه امامزاده ای وجود ندارد.
• ۳ـ معروف است که تاکنون هیچ سیدی در میمند سکونت نداشته است.

اما در طول تاریخ بعد از اسلام هم میمند دارای ارج و اعتباری هم پایه شهری آباد بر سر راه کرمان به اصفهان بوده است. روستای صخره ای میمند از آنجا که از نظر دفاعی قلعه ای مستحکم است و به خاطر موقعیت استراتژیکی که از آن برخوردار است، غالباً قبایل شکست خورده کرمان به این منطقه پناه می آوردند تا از دست دشمنان در امان باشند.

سبد بافي ميمند، همزمان با برگزاري جشنواره كوچ عشاير در اردبيل به نمايش گذاشته شد.

جشنواره كوچ عشايري در جعفر آباد بيله سوار اردبيل با به نمايش درآمدن سبد بافي گرمه و ميمند و چادر شب و جوراب بافي قاسم‌آباد جلوه‌اي تازه پيدا كرد.
"اكبر رضوانيان" رئيس هيأت مديره و مديرعامل شركت گردشگري سرزمين پرگهر  ضمن اعلام اين خبر تصريح كرد: شبكه‌اي از گروه‌هايي كه در روستاهاي مختلف از جمله گرمه اردبيل، قاسم‌آباد گيلان و ميمند كرمان فعاليت صنايع‌دستي دارند تشكيل داده‌ شد كه با حضور در جشنواره كوچ عشاير به عرضه صنايع‌دستي و غذاهاي محلي آن منطقه پرداختند.
وي با بيان اينكه جشنواره كوچ عشاير 19 و 20 ارديبهشت ماه در جعفرآباد بيله سوار اردبيل برگزار گردید، خاطرنشان كرد: توجه به ويژگي‌هاي بومي و حفظ اصالت منطقه در عرصه صنايع‌دستي بسيار مورد توجه قرار گرفته چنانكه تفاوت سبدبافي گرمه با سبد بافي ميمند به صورتي اصيل فرهنگ مناطق مذكور را به نمايش در آمد.

نخستين دوره آموزش هنرهاي بومي در ميمند برگزار شد.

نخستين دوره آموزش هنرهاي بومي ازسوي شركت گردشگري سرزمين پرگهر در روستاي ميمند واقع در استان كرمان برگزار شد.
"رسول صادقي‌راد" مدير روابط عمومي شركت گردشگري سرزمين پرگهر با اعلام اين خبر راه‌اندازي اين دوره‌ها را اداي دين به هنرمندان و استادكاران بومي دانست و گفت: اين دوره فشرده آموزشي با همكاري پايگاه ميراث فرهنگي ميمند به مدت سه روز و سه شب با اقامت در اين روستاي تاريخي و استفاده از غذاهاي محلي برگزار شد.
وي افزود: در اين دوره ۲۵ نفر از دانشجويان و هنرجويان دانشگاه هنر اصفهان حضور داشتند كه 1۵ نفر آنها در كارگاه‌هاي نمدمالي و 10 نفر در كارگاه سبدبافي آموزش ديدند.
صادقي‌راد با بيان اينكه آثار توليد شده هنرجويان در هر كارگاه به خود آنها اختصاص يافت، گفت: سه نفر از استادكاران نمدمال و دو استادكار سبدباف ضمن اينكه هنر خود را با اشتياق در اختيار هنرجويان قرار مي‌دادند، آنها را به نگهداري آثار خود تشويق كردند.
وي با اشاره به اينكه اين دوره‌ها به‌صورت مستمر در تاريخ‌هاي پيشنهادي برگزار مي‌شود، خاطرنشان كرد: شركت گردشگري سرزمين پرگهر از تمام هنرمندان، دهياران روستاها و مديران پايگاه‌هاي ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري كشور دعوت به همكاري مي‌كند تا با برگزاري اين دوره‌ها بتوانيم گام كوچكي در راه احيا و كارآمد كردن هنرهايي كه رو به زوال است، برداريم.
بنابراين گزارش علاقه‌مندان مي‌توانند براي كسب اطلاع از برگزاري اين كلاس‌ها به نشاني اينترنتي www.sarzamineporgohar.com مراجعه كنند و يا با شماره تلفن [phone] تماس بگيرند.

نان تاوه

تاریخ میمند/ قسمت دوم

...اما برابر نظریه ای که توسط آقای دکتر رکن الدین همایون فرخ استاد دانشگاه تهران ارائه شده است تاریخ تولد زرتشت توسط مورخین صهیونیست متعددا از حدود 6000 سال قبل از میلاد مسیح به 600 الی 700 سال قبل از میلاد مسیح تغییر داده شده است. ایشان در این باره مدارک و اسناد معتبری ارائه داده اند که جزو اسناد رسمی یونسکو ثبت شده و دانشگاههای معتبر ایالات متحده آمریکا نیز بر صحت این اسناد اعتراف دارند. چنانچه این قول اخیر پذیرفته انگاشته شود اظهار نظر بعضی از محققان مبنی بر آنکه روستای میمند قدمتی بیش از ده هزار سال دارد چندان دور از واقعیت به نظر نمی رسد. زیرا به این ترتیب تاریخ ظهور آیین مهر پرستی به پیش از ظهور زرتشت و بالطبع قبل از  ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. اما در هر دو حال (چه بر اساس دانسته های تاریخی قبلی و چه بر اساس ادعای دکتر همایون فرخ) اولین حجره های حفاری شده در میمند برای نگهداری اجساد مردگان تدارک شده است. البته چه بسا که قبل از دخالت بشر حفره یا دخمه هایی نیز به صورت طبیعی در دیوارهای دره ای که محل استقرار فعلی میمند را تشکیل می دهند وجود داشته اما ترجیحا حفره های دیگری چه برای همان منظور اولیه یا کاربری بعدی(سکونتگاه انسانی) به آنها اضافه شده است. آنچه از شواهد امر بر می آید و غالب محققین به آن اشاره دارند آن است که این حفره های احداث شده در کوه از ابتدا برای سکونت پیش بینی و تدارک نشده است. اما در زمانی که چندان مکشوف نیست به مناسبتی گروهی از مردم این محل را برای سکونت انتخاب کرده اند. شاید از ابتدا نیز به این محل به عنوان یک سکونت گاه دائمی نمی اندیشیدند. لیکن به تدریج با پیش آمدن شرایط سخت تر یا شناخت مزیتهای احتمالی منطقه یا هر علت دیگری میمند به عنوان یک سکونت گاه انسانی شکل یافته است. می توان چنین تصور کرد که سرمای بی هنگام و طولانی مدت، کوچروانی را که بر اساس قاعده طبیعی در فصول سال در مراتع وسیع و سرسبز اطراف میمند به چرای دام خود اشتغال داشته اند ناگزیر به سکونت چند ماهه ای در این مکان که دره ای بسته در شکاف کوهپایه است که هم از نظر مصونیت از بادهای شدید کوهستانی و هم از بابت هجوم راهزنان نقطه ای امن بوده است کشانده باشد وجود چشمه سارهای کوچکی که از دامنه تپه ها جریان می یابد و هم چنین دسترسی به غرفه های سرپوشیده ای تماما امکان پناه دادن حیوانات و انسان را فراهم می آورده است احتمالا میمند را به عنوان سکونت گاه فصلی در آورده باشد...

ادامه دارد

تاریخ میمند

بی شک روستای میمند یکی از باستانی ترین سکونت گاههای انسانی ایران و جهان است که از هزاره های پیش از ظهور اسلام تاکنون همچنان پابرجاست و به حیات خود ادامه می دهد. ظاهراً در کتاب تاریخ و جغرافیای قدیم ایران نامی از این روستا ذکر نشده است. البته ادعای محققان معدودی است که در چند دهه قبل از این روستا بازدید کرده و در مورد آن به تحقیق پرداخته اند و گرنه به دلایلی بررسی جامع پیرامون میمند و نحوه شکل گیری و سیر تطور تاریخ آن مسائل نامکشوفه فراوانی را پیش روی محققان رشته های مختلف علوم می گذارد که گشودن هر کدام از این دربهای بسته می تواند به روشن شدن تاریخ تمدن بشر در این گوشه عالم و حتی جهان کمکی به سزا و درخور نماید. گویا قدیمی ترین متنی که در کتاب تاریخی درباره ویژگی های معماری و فضا و کالبد میمند آمده است متعلق به نویسنده انگلیسی به نام ستوان پاتینگر می باشد که در سال ۱۸۱۰ میلادی در هنگام گذر از کرمان به فارس، از میمند گذر کرده و چند سطری از سفرنامه خود را به خانه های میمند اختصاص داده که در داخل کوه کنده شده اند. نویسنده فرانسوی دیگری به نام ارنست بروتن نیز در سال ۱۸۵۰ میلادی نوشته است: "کرمان شهریست که در دل کوه ساخته شده است" و می افزاید: "اهالی این شهر علی الهی هستند". در کتاب تاریخ کرمان نوشته احمد خان وزیری کرمانی و تصحیح دکتر باستانی پاریزی، آنچه در کتب تاریخی قدیم درباره میمند آمده گردآوری شده است. این مطالب همگی بر وجود و حضور میمند کرمان در زمان ظهور اسلام و تسلط اعراب بر ایران و بعد از آن حکایت دارد. اما از ویژگیهای معماری خانه و کوچه ها و مردم میمند ذکری به میان نیامده است. اغلب صاحب نظرانی که به بررسی تاریخ پیدایش میمند پرداخته اند تقریباً بر این نکته اتفاق نظر دارند که هسته های اولیه روستای میمند در زمانی که ساکنین فلات ایران هنوز مردگان خود را در زمین دفن نمی کردند حفاری شده و هدف از انتخاب این محل تدارک جایگاهی برای نگهداری مردگان بوده است و این اعتقادات مربوط به مردمانیست که آیین مهرپرستی داشته اند.(این آیین با آریاییها به ایران آمده است). گفتنی است که نگهداری مردگان در دخمه ها و غارهای کوهستانی از اعتقادات آیین مهرپرستی است. مهرپرستی در ایران قبل از ظهور زرتشت رواج داشته و تا مدتها پس از ظهور وی نیز ادامه داشته است. اما نکته ای که به جاست به آن اشاره شود این است که بر اساس دانسته های تاریخی ظهور زرتشت حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بوده و بنا بر این آیین مهر پرستی نیز باید از حدود هزاره دوم قبل از میلاد تا ۵۰۰ الی ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در ایران رواج یافته باشد.

ادامه دارد...

میمند در گذر تاریخ(از قول معجم البلدان)

پس از آنکه ابن عاص به حکومت فارس دست یافت مجاشع بن مسعود سلمی در تعقیب یزدگرد به کرمان فرستاد. لشگر مجاشع در میمند دچار شکست شده و پس از آمدن کمک از جانب ابن عاص موفق به فتح سیرجان شده است. در تاریخ حدود ۱۲۰ هجری حکمرانی میمند را شخصی به نام عیسی از خانواده خدیع کرمانی داشته است. در سال ۷۴۱ هجری حکومت آل مظفر در کرمان مسلط شد. قبل از فتح حدات نرماشیر بم توسط امیر مبارزالدین مظفر، میمند و حوالی آن در دست اعراب بود. همین که امیر مبارزالدین حدات نرماشیر و بم را فتح نمود و به سوی رفسنجان تاخت، اعراب از بیم حمله امیر مبارزالدین مظفر، رفسنجان و انار را تخلیه نمودند و عیال و اموال خود را به کوهستان راویز و میمند که میان شهربابک و رفسنجان است بردند. امیر مبارزالدین میمند و راویز را از ید قدرت اعراب بیرون آورده و همچنین بزرگ آنان را شخصی به نام حسن فولاد بود کشت. بقایای لشکر حسن فولاد به سمت هرات فرار می کنند. امیر مبارزالدین دستور می دهد که تا زنان و کودکان را رها نمایند تا به سمت فارس که وطن اصلی آنهاست برگردند. در دوره گورکانیان کرمان تحت حکومت ابوسعید بهدر بود تا اینکه ابوسعید مغلوب حسن بیک از طایفه آق قویونلو گردید(۸۷۲ هجری قمری). حسن بیگ، زینل بیگ پسر خود را به حکمرانی کرمان فرستاد. زینل بیگ در سال ۸۷۴ سلطان حسین میرزا را به طرف میمند گسیل داشت و به دارالحکومه معاونت کرد. زمان حکومت گنجعلی خان دوره رفاه و امنیت کرمان بود. ولی بعدها در سال ۱۱۳۳ هجری قمری محمود افغان به کرمان چیره شد. بر حسب دستور پادشاه وقت(لطفعلی خان) یکی از سرداران خود به نام محمد قلی بیگ قزوینی را با سپاهیانش به کرمان فرستاد. وی از کفه نمک بین فارس و کرمان عبور نمود ولی از محمود شکست خورد. پس از اینکه محمود افغان، اصفهان را تصرف کرد و حکومت صفویه متلاشی گردید. یکی از بازماندگان صفویه به نام سید احمد خان در کرمان قیام می کند و سکه به نام خود می زند و یاغی می گردد(در سنه ۱۱۱۲)، ولی محمد خان والی کرمان به اتفاق میرزا امیر بیگ طاهری و خواجه حکیم بیگ دوست آبادی و سرکردگان ابرکوه و سیرجان و شهربابک و سالار عسکر ملوک القطاع و اسماعیل بیگ میرزا ابوالحسن و خالد قلی بیگ کرمانی و سایر سرکردگان مراجعه نموده و در شمال میمند با سید احمد خان صف به مصاف آراستند. در زمان نادر شاه افشار تمام سربازان منطقه شهربابک تحت فرماندهی یک نفر از اهالی میمند به نام محمود قرار می گیرد. که به علت تدبر و لیاقتی که در گشودن یکی از قلعه های کوهستانی به خرج داده بود حکومت شهربابک به وی تفویض گردید و این حکومت تا دوره قاجاریه نیز ادامه داشت. از حاج محمود شش پسر به نامهای ابوالحسن خان، حاج علیرضا، حاج علی، آقا موسی، آقا محمد جعفر و آقا باقر سلطان به جای مانده که پسر ارشد او ابوالحسن خان بعد از پدر اداره امور شهربابک را به عهده گرفت. وی به وسیله آغا محمد خان قاجار که از راه شهربابک به کرمان جهت سرکوب لطفعلی خان زند سفر می کرده کور می شود. حکومت شهربابک پس از حاج محمود به صورت موروثی به دست فرزندان او بوده است.